Vai trò của thẩm phán trong việc giải quyết vụ án dân sự sơ thẩm là vô cùng quan trọng. Thẩm phán không chỉ trực tiếp tham gia vào tất cả các giai đoạn tố tụng mà còn là người ra quyết định cuối cùng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, địa vị pháp lý của thẩm phán trong quá trình này còn nhiều hạn chế.
Nghiên cứu về cải cách tư pháp đã tập trung chủ yếu vào địa vị pháp lý của thẩm phán, trong khi địa vị pháp lý của hội thẩm lại chưa được quan tâm đúng mức. Mặc dù cả thẩm phán và hội thẩm đều là những chủ thể quan trọng trong quá trình xét xử, nhưng việc thiếu các nghiên cứu chuyên sâu về hội thẩm đã dẫn đến nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn chưa được giải quyết.
Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng hệ thống pháp luật về chấm dứt hợp đồng. Tuy nhiên, các quy định hiện hành, đặc biệt là trong Bộ luật Dân sự 2015, vẫn còn nhiều hạn chế. Cấu trúc các điều khoản chưa hợp lý, một số trường hợp chấm dứt hợp đồng chưa được quy định rõ ràng, và quy định về trách nhiệm dân sự còn thiếu sót. Điều này gây khó khăn cho việc áp dụng pháp luật và giải quyết tranh chấp liên quan đến chấm dứt hợp đồng.
Trong hệ thống tư pháp Việt Nam, Tòa án nhân dân đóng vai trò trung tâm, là cơ quan có thẩm quyền ra phán quyết cuối cùng đối với các vụ án và tranh chấp pháp lý. Nghị quyết 49-NQ/TW đã khẳng định rõ vị trí trung tâm của Tòa án trong công tác tư pháp, đồng thời nhấn mạnh rằng hoạt động xét xử là trọng tâm của công việc.
Nghiên cứu thực tiễn tố tụng tại Tòa án cho thấy vẫn còn nhiều tồn tại trong quá trình giải quyết vụ án. Tòa án chưa thực sự tôn trọng và bảo đảm đầy đủ quyền tố tụng của đương sự. Cụ thể, tình trạng áp đặt ý chí chủ quan, vi phạm các quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự vẫn xảy ra phổ biến, dẫn đến nhiều hệ lụy.
Tập quán là một trong những nguồn gốc quan trọng của pháp luật, đặc biệt trong các xã hội truyền thống. Nó đã tồn tại và phát triển cùng với lịch sử loài người, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội từ trước khi có sự ra đời của nhà nước. Ngay cả khi pháp luật đã được hình thành, tập quán vẫn giữ vai trò quan trọng, đặc biệt trong việc giải quyết các tranh chấp dân sự.
Trong những năm gần đây, hiệu quả của pháp luật về giải quyết tranh chấp kinh tế tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Việc thiếu niềm tin của doanh nghiệp vào cơ chế pháp lý đã dẫn đến tình trạng sử dụng các biện pháp trái pháp luật để giải quyết tranh chấp, như đe dọa, bắt cóc, hay thậm chí là lạm dụng công cụ hình sự.
Tòa án nhân dân là cơ quan thực hiện quyền tư pháp và là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đóng vai trò trung tâm trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. Với nhiệm vụ cao cả này, Tòa án luôn đảm bảo các phiên tòa diễn ra nghiêm minh, đúng đắn, góp phần xây dựng niềm tin của nhân dân vào hệ thống tư pháp.
Quyền phản tố của bị đơn là một công cụ pháp lý không thể thiếu trong tố tụng dân sự, đảm bảo sự cân bằng quyền lợi giữa các bên tham gia tố tụng. Tuy nhiên, khái niệm và phạm vi áp dụng của quyền này vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng, gây ra không ít tranh cãi trong thực tiễn. Tại Việt Nam, việc làm rõ nội hàm pháp lý của quyền phản tố là vô cùng cần thiết để đảm bảo công bằng cho các đương sự và khắc phục những hạn chế trong quá trình áp dụng.
Cung cấp chứng cứ và chứng minh là một trong những hoạt động cốt lõi và quan trọng nhất trong quá trình tố tụng dân sự. Việc thu thập, cung cấp và đánh giá chứng cứ không chỉ là nghĩa vụ của các đương sự mà còn là nhiệm vụ của Tòa án nhằm đảm bảo việc giải quyết vụ án dân sự được khách quan, chính xác và công bằng.
