Hồi đầu năm hai tại đại học luật, mình vừa trải qua năm nhất “đáng quên” tại trường luật với kết quả học tập lẹt đẹt, khi điểm số các bài tập tiểu luận, bài kiểm tra chỉ loanh quanh ở mức 5 – 7, và mình đặc biệt gặp khó khăn ở các bài tiểu luận cá nhân về các chủ đề pháp lý trong luật dân sự mà không biết làm thế nào để cải thiện điểm số.
Khi miệt mài đọc các tài liệu bằng tiếng Anh để học tiếng Anh, mình có đọc một số bài viết về Steve Jobs trong quá trình Apple sản xuất máy tính Macintosh và có một chi tiết để lại ấn tượng sâu sắc đối với mình và đã góp phần giúp mình cải thiện điểm số ngoài sức tưởng tượng và thậm chí là ảnh hưởng đến góc nhìn của mình ở cả thời điểm hiện tại.
Steve Jobs, khi làm việc với đội kỹ sư ở Apple để sản xuất Macintosh, đã yêu cầu các kỹ sư thiết kế Macintosh đẹp từ bảng mạch bên trong đến thiết kế bên ngoài đến mức khiến người dùng phải “đổ lệ” (“tears will come down their eyes”). Các kỹ sư ngạc nhiên thắc mắc tại sao phải chú trọng đến bảng mạch bên trong trong khi không ai nhìn vào đó, và Steve đáp lại: “Chúng ta sẽ nhìn” (“We will”). Về sau, khi tìm đọc nhiều hơn về Steve, và cả Apple, mình nhận thấy triết lý sản phẩm của Apple luôn xoay quanh chất lượng sản phẩm cao nhất và trải nghiệm người dùng tốt nhất và cách nhìn nhận về sản phẩm mình tạo ra của Steve Jobs là rất đáng ngưỡng mộ và đáng học hỏi.
Khi đọc đi đọc lại câu chuyện đó, đầu mình bỗng “lóe lên” một suy nghĩ: “Nếu mình làm các bài tập tiểu luận với triết lý như vậy thì sẽ sao nhỉ?” Mình chợt nhìn nhận lại và nhận ra các bài tập hay các bài kiểm tra mình làm, mình đều làm với tâm thế “cho xong”, nào thì “copy paste” từ các luận văn, luận án, rồi hình thức trình bày thì cũng xấu tệ. Và đây cũng lúc mình có góc nhìn khác về mỗi “sản phẩm” do tay mình làm ra, mình đặt một tiêu chuẩn cao hơn, giống như Steve Jobs, sản phẩm của mình phải đẹp từ trong ra ngoài (mà giờ mình hay dùng tiếng Anh là “beautifully crafted inside out”).
Với “triết lý” mới đi “mượn” được, mình áp dụng vào từng bài luận mình viết, từng bài kiểm tra mình làm. Đối với bài tiểu luận, mình bắt đầu làm sớm hơn để có nhiều thời gian nghiên cứu và “chỉnh nắn” hơn, tránh việc đến cuối vội nhiều bài tập cùng lúc và dẫn đến việc cóp nhặt và làm nhanh cho xong. Mình cũng đọc nhiều và đọc sâu hơn các tài liệu tham khảo và tự chọn lọc diễn đạt lại ý phân tích theo ý hiểu của bản thân thay vì đơn thuần là cóp nhặt, và việc dành nhiều thời gian nghiên cứu cũng giúp mình phát hiện những thứ mà mình chưa từng nhận biết được, ví dụ như những điểm thiếu hoàn thiện trong quy định – một thứ “ăn điểm” trong các bài luận tại trường luật. Không chỉ về nội dung, mình cũng cố gắng hoàn thiện bài làm thật chỉn chu về mặt hình thức, cố gắng trình bày bài một cách ngăn nắp, tách ý, tách đoạn, chia mục, căn lề, dãn dòng hợp lý để bài làm trông sạch đẹp và thoáng, dễ đọc. Và mình cũng áp dụng tương tự với các bài kiểm tra viết cuối khóa.
Cứ như vậy, điểm số các bài tập và bài kiểm tra của mình ngày càng cải thiện, có lẽ từ thời điểm đấy trở đi thì mình cũng không bao giờ thấy điểm 5 nữa, thay vào đó là những điểm 8 và 9 và đặc biệt là trong giai đoạn năm ba và năm cuối thì hầu như là trên 9. Và cho đến thời điểm hiện tại, đã tốt nghiệp ra trường gần 3 năm, mình vẫn luôn mang trong mình triết lý sản phẩm và cố gắng cải thiện hàng ngày để cho ra từng sản phẩm tốt nhất trong khả năng có thể trong mỗi ngày mình đi làm từ nội dung cho đến hình thức. Vẫn có nhiều lúc mình mắc sai sót, tuy nhiên, mình nhận thấy cách nhìn nhận của mình về sản phẩm hay công việc đều rất tích cực hơn với “triết lý sản phẩm của Apple”, nó cũng giúp mình tận hưởng công việc và cảm thấy thích thú hơn trong quá trình làm việc khi so sánh với tâm thế chỉ làm việc nhanh chóng cho xong.
Đây là một góc nhìn, một triết lý thú vị mà các bạn có thể tham khảo và vận dụng trong việc học luật, hay bất cứ khía cạnh nào của cuộc sống! Mình dám khảng định bạn sẽ bất ngờ về kết quả sau một thời gian áp dụng!