Nghiên cứu về chủ quyền nhân dân và dân chủ cơ sở đang là một vấn đề cấp bách và nhận được sự quan tâm lớn. Việc xác lập cơ chế hữu hiệu đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân và tăng cường dân chủ cơ sở là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình đổi mới chính trị hiện nay.
Hiến pháp 2013 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước tại Việt Nam. Đặc biệt, nguyên tắc phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực nhà nước được ghi nhận rõ ràng, khẳng định vị trí quyền lực cao nhất thuộc về Quốc hội.
Đại hội XI của Đảng đã khẳng định rõ ràng về bản chất Nhà nước ta là “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”. Việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay.
Nghiên cứu cho thấy một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc vi phạm quyền con người của người bị buộc tội là do nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, trách nhiệm của các cơ quan tố tụng, đặc biệt là Viện kiểm sát. Mặc dù Hiến pháp 2013 và các đạo luật mới đã có những quy định rõ ràng về bảo đảm quyền con người, nhưng việc thực hiện vẫn còn nhiều hạn chế.
Pháp luật về Chủ tịch nước hiện đang bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập, đặc biệt là về tính hệ thống, tính cụ thể và sự phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Việc thiếu một luật chuyên biệt về Chủ tịch nước đã dẫn đến tình trạng quy định pháp lý về chức danh này còn rất phân tán, thiếu thống nhất và chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân luôn là vấn đề trọng tâm trong đời sống chính trị xã hội. Việc xây dựng và hoàn thiện cơ chế pháp lý bảo hộ công dân là một trong những nhiệm vụ cấp bách, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang trên đà hội nhập quốc tế và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Vai trò của cơ chế pháp lý giám sát thực hiện các quy định của Hiến pháp về bảo đảm quyền con người (BĐQCN) là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc giám sát này còn nhiều hạn chế. Cơ chế pháp lý hiện hành còn rời rạc, thiếu thống nhất, và chưa có một cơ chế giám sát chuyên trách hiệu quả. Hiến pháp 2013 tuy quy định về giám sát nhưng còn chung chung và tập trung chủ yếu vào việc giải thích hiến pháp.
Mặc dù đạt được những kết quả nhất định, chức năng giám sát của Ủy ban Tư pháp vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Phạm vi giám sát quá rộng so với năng lực thực tế, việc giám sát tập trung chủ yếu vào việc thực hiện pháp luật của các cơ quan tư pháp mà chưa chú trọng đến việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hiệu quả giám sát chưa cao, đặc biệt là trong các lĩnh vực như phòng, chống tham nhũng và giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (HTSS) đã mở ra cơ hội cho nhiều cặp đôi vô sinh thực hiện ước mơ làm cha mẹ. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của HTSS cũng đặt ra nhiều vấn đề pháp lý liên quan đến quyền lợi của trẻ được sinh ra bằng phương pháp này.
Theo báo cáo thống kê của Tòa án nhân dân tối cao về các vụ án xâm hại tình dục trong giai đoạn 2010-2019, tình hình tội phạm xâm hại tình dục tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp và nghiêm trọng. Số lượng vụ án và nạn nhân, đặc biệt là trẻ em, ngày càng tăng. Tuy nhiên, con số này chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, bởi nhiều vụ việc chưa được phát hiện hoặc không được trình báo.
