Tầm quan trọng của quyền tự do lập hội
Quyền tự do lập hội đóng một vai trò thiết yếu trong việc hình thành và duy trì một xã hội dân chủ tại Việt Nam. Thông qua việc cho phép cá nhân và nhóm người có thể tự do tổ chức, quyền này tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự tham gia tích cực của công dân vào các vấn đề xã hội và chính trị. Nền tảng của quyền tự do lập hội dựa trên nguyên tắc rằng tất cả mọi người đều có quyền tập hợp để chia sẻ ý tưởng, suy nghĩ và hành động nhằm cải thiện cuộc sống và cộng đồng của họ.
Trong bối cảnh hiện tại, quyền tự do lập hội không chỉ giúp nâng cao nhận thức cộng đồng mà còn khuyến khích sự tham gia của các nhóm người vào quá trình định hình và phản biện chính sách. Qua đó, nó đóng góp vào việc thúc đẩy một nền văn hóa đối thoại cởi mở, nơi mà tiếng nói của các nhóm khác nhau được lắng nghe và tôn trọng. Hơn nữa, quyền lập hội còn góp phần làm phong phú thêm đời sống xã hội, tạo ra các kênh thông tin hữu ích cho cả nhà nước và người dân.
Không những vậy, quyền tự do lập hội mang lại lợi ích lâu dài cho xã hội bằng cách hình thành những tổ chức vững mạnh có khả năng đại diện cho lợi ích và nhu cầu của các cá nhân và cộng đồng. Những tổ chức này không chỉ là phương tiện để vận động cho quyền lợi của mình mà còn ảnh hưởng đến các chính sách xã hội và phát triển. Qua quyền tự do lập hội, một xã hội dân chủ có thể hình thành được các nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và tương lai thịnh vượng hơn cho tất cả công dân.
Thực trạng quyền tự do lập hội tại Việt Nam
Quyền tự do lập hội tại Việt Nam là một khái niệm đã được quy định trong Hiến pháp cũng như các văn bản pháp luật hiện hành. Theo Điều 69 của Hiến pháp, công dân có quyền tự do lập hội và tham gia các hoạt động của hội, tổ chức. Tuy nhiên, những quy định chi tiết và khuôn khổ pháp lý liên quan đến quyền tự do này vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, gây khó khăn cho các tổ chức và hiệp hội trong quá trình hoạt động.
Để thành lập một tổ chức tại Việt Nam, các cá nhân hoặc nhóm phải thực hiện nhiều thủ tục hành chính phức tạp nhằm đáp ứng các yêu cầu của cơ quan nhà nước. Các quy định như Đạo luật về Hội và các văn bản hướng dẫn luật có thể tạo ra những rào cản nhất định đối với những tổ chức muốn hoạt động độc lập. Điều này thể hiện rõ nét trong việc kiểm soát và giám sát của chính quyền đối với các tổ chức dân sự, dẫn đến nhiều hoạt động của họ phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc và chính sách do nhà nước đề ra.
Trong thực tế, nhiều tổ chức đã gặp phải thách thức trong việc duy trì hoạt động của mình do thiếu sự hỗ trợ từ chính quyền, cùng với sự can thiệp không cần thiết vào hoạt động nội bộ. Những tổ chức này có thể gặp khó khăn trong việc huy động nguồn lực, tuyển dụng thành viên, hay thậm chí bị ngăn cấm hoạt động nếu không đáp ứng được các yêu cầu từ các cơ quan quản lý. Sự kiểm soát này đã hạn chế quyền tự do lập hội và thành lập tổ chức, làm cản trở sự phát triển của xã hội dân sự tại Việt Nam.
Thách thức và triển vọng cho quyền tự do lập hội trong tương lai
Quyền tự do lập hội tại Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức. Đầu tiên, khung pháp lý hiện hành chủ yếu còn hạn chế, khiến cho tổ chức và hoạt động của các hội nhóm gặp nhiều rào cản. Các quy định phức tạp và bất nhất trong luật pháp có thể dẫn đến cảm giác không an toàn cho các tổ chức muốn hoạt động một cách hợp pháp. Ngoài ra, sự giám sát chặt chẽ từ phía nhà nước đối với các hoạt động của các hội nhóm cũng gây ra tâm lý e ngại cho nhiều cá nhân và tổ chức tham gia vào lĩnh vực này. Điều này không chỉ hạn chế khả năng tồn tại của các hội mà còn cản trở sự phát triển của lĩnh vực xã hội dân sự nói chung.
Thêm vào đó, nhận thức của xã hội về quyền tự do lập hội cũng cần được cải thiện. Nhiều người dân chưa hiểu rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của quyền này, dẫn đến sự thiếu quan tâm và tham gia vào các hoạt động xã hội. Việc thiếu hiểu biết có thể khiến nhiều hội nhóm không nhận được sự ủng hộ cần thiết từ cộng đồng, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động và phát triển của họ.
Ngược lại, những thách thức này cũng mở ra triễn vọng cho việc cải cách và phát triển. Chính phủ có thể thực hiện những bước đi cần thiết để điều chỉnh và hoàn thiện khung pháp lý, giúp cho quyền tự do lập hội được bảo vệ tốt hơn và khuyến khích tính tự chủ của các tổ chức. Sự thay đổi trong nhận thức xã hội, thông qua giáo dục và tuyên truyền, cũng là yếu tố quan trọng để nâng cao sự tham gia của người dân vào các hoạt động xã hội một cách tích cực và tự nguyện. Cuối cùng, sự phát triển của các tổ chức phi chính phủ và mạng lưới quốc tế cùng hợp tác có thể tạo ra áp lực và hỗ trợ để thúc đẩy quyền tự do lập hội, từ đó tạo nên một môi trường pháp lý và xã hội thuận lợi hơn cho các hội nhóm hoạt động.
Nguồn: “Quyền Tự Do Lập Hội Ở Việt Nam Hiện Nay”
Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam – Luận án Tiến sĩ
Tác giả: Lê Thương Huyền
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ VIỆT HƢƠNG
Trên đây là nội dung bài viết “Quyền Tự Do Lập Hội Ở Việt Nam Hiện Nay” mà LDM (Legal de Minimis) chia sẻ đến bạn đọc. LDM được thành lập vào năm 2021 với mục tiêu cống hiến cho công cuộc giáo dục pháp lý của nước nhà. Cùng đội ngũ những luật gia trẻ và tràn đầy nhiệt huyết, LDM nỗ lực từng ngày để trở thành người dẫn đường và đồng hành cùng các thế hệ sinh viên theo đuổi đam mê với nghề Luật. Chúng tôi tự hào là một trong những tổ chức tiên phong về giáo dục, định hướng, kết nối và xây dựng một diễn đàn về học và hành nghề Luật tại Việt Nam. Với phương châm “Cuộc hành trình vĩ đại nào cũng bắt đầu từ những bước chân nhỏ nhất”, LDM mong rằng sẽ góp phần tạo nên nhiều hành trình ý nghĩa cùng thế hệ luật sư hiện tại và tương lai.