Khái quát về thừa kế theo pháp luật
Thừa kế theo pháp luật là một trong những hình thức chuyển giao tài sản từ người đã khuất sang người còn sống, theo quy định của bộ luật dân sự nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2015. Khái niệm này được định nghĩa rõ ràng trong các điều luật liên quan, và nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp của những người thừa kế. Khác với thừa kế theo di chúc, là hình thức mà người để lại di sản có quyền quyết định ai sẽ nhận tài sản của mình, thừa kế theo pháp luật xảy ra trong trường hợp không có di chúc hoặc khi di chúc không hợp lệ.
Thừa kế theo pháp luật thường áp dụng cho các trường hợp mà người chết không để lại di chúc hoặc di chúc không đầy đủ, không hợp lệ. Theo đó, quyền thừa kế được quy định rõ ràng cho từng nhóm đối tượng như cha mẹ, con cái, vợ chồng, anh chị em và những người khác có mối quan hệ thân thuộc với người đã mất. Điều này nhằm đảm bảo rằng những người có quan hệ huyết thống hoặc hôn nhân gần gũi với người đã mất sẽ được hưởng quyền lợi hợp pháp.
Bên cạnh đó, nền tảng pháp lý cho việc thừa kế theo pháp luật cũng quy định các nghĩa vụ của người thừa kế, ví dụ như nghĩa vụ thanh toán các khoản nợ mà người để lại di sản đã có trước khi qua đời. Điều này nhằm đảm bảo tính công bằng và hợp lý trong việc phân chia tài sản thừa kế. Các quy định về thừa kế theo pháp luật không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người thừa kế mà còn duy trì trật tự xã hội và gia đình, đồng thời phản ánh giá trị văn hóa và pháp lý của xã hội Việt Nam.
Nguyên tắc và đối tượng thừa kế theo pháp luật
Thừa kế theo pháp luật được quy định rõ ràng trong Bộ luật Dân sự nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2015, nhằm bảo đảm việc phân chia di sản hợp lý, công bằng và minh bạch. Nguyên tắc cơ bản trong việc thừa kế là thứ tự ưu tiên, tức là xác định ai là người có quyền được nhận di sản theo những quy định cụ thể. Di sản sẽ được phân chia cho những người thừa kế theo hàng thừa kế và mức độ gần gũi của họ với người để lại di sản.
Các đối tượng đủ điều kiện để thừa kế bao gồm các cá nhân có quan hệ huyết thống, vợ chồng, và cả những người được chỉ định trong di chúc. Hàng thừa kế đầu tiên thường bao gồm con cái, vợ hoặc chồng của người để lại di sản. Nếu trong trường hợp không có người thuộc hàng thừa kế này, người thừa kế ở hàng thứ hai sẽ được xem xét, bao gồm cha mẹ, ông bà, anh chị em và các quan hệ thân tộc khác. Điều này đảm bảo rằng việc phân chia di sản sẽ hợp thức hóa và phản ánh mối quan hệ gia đình trong xã hội.
Ngoài ra, các quy định cũng nhấn mạnh sự hiện diện của người thừa kế trong trường hợp vi phạm quyền lợi hoặc nghĩa vụ của người khác. Đây là một yếu tố quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi của những người thừa kế và tránh những xung đột nảy sinh trong quá trình phân chia di sản. Do đó, việc hiểu sâu về nguyên tắc và các đối tượng trong thừa kế theo pháp luật là cần thiết, giúp giám sát quá trình này diễn ra một cách công bằng và hợp lý.
Quy trình và thủ tục thực hiện thừa kế theo pháp luật
Quy trình và thủ tục thừa kế theo pháp luật tại nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam được quy định cụ thể trong Bộ luật Dân sự năm 2015. Để nhận di sản theo pháp luật, người thừa kế cần thực hiện các bước sau đây. Đầu tiên, người thừa kế phải tiến hành khai nhận di sản. Đây là bước quan trọng giúp xác định quyền lợi của họ đối với tài sản mà người để lại di sản đã để lại. Việc khai nhận di sản thường được thực hiện tại Văn phòng công chứng hoặc cơ quan có thẩm quyền về khai nhận di sản.
Tiếp theo là quá trình phân chia di sản. Nếu có nhiều người thừa kế, họ sẽ cần phải thỏa thuận về việc phân chia di sản hoặc có thể yêu cầu tòa án giải quyết trong trường hợp không đạt được thống nhất. Việc phân chia di sản sẽ được thực hiện dựa trên các quy định của pháp luật về thừa kế, xem xét đến quyền lợi của từng người thừa kế và tình trạng của di sản.
Các giấy tờ cần thiết trong quy trình thừa kế bao gồm giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, giấy tờ tùy thân của người thừa kế và các tài liệu liên quan khác. Thời gian thực hiện các thủ tục này có thể khác nhau, phụ thuộc vào tính chất và quy mô của di sản cũng như sự hợp tác của các bên liên quan. Nếu xảy ra tranh chấp, thời gian giải quyết có thể kéo dài vì tòa án sẽ cần thời gian để xem xét và đưa ra phán quyết. Việc hiểu rõ quy trình và thủ tục thừa kế theo pháp luật là rất cần thiết để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người thừa kế.
Fullscreen ModeNguồn: “Thừa kế theo pháp luật theo Bộ luật Dân sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2015”
Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam – Luận án Tiến sĩ
Giảng viên hướng dẫn: PGS. TS. Phạm Văn Tuyết
Trên đây là nội dung bài viết “Thừa kế theo pháp luật theo Bộ luật Dân sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2015” mà LDM (Legal de Minimis) chia sẻ đến bạn đọc. LDM được thành lập vào năm 2021 với mục tiêu cống hiến cho công cuộc giáo dục pháp lý của nước nhà. Cùng đội ngũ những luật gia trẻ và tràn đầy nhiệt huyết, LDM nỗ lực từng ngày để trở thành người dẫn đường và đồng hành cùng các thế hệ sinh viên theo đuổi đam mê với nghề Luật. Chúng tôi tự hào là một trong những tổ chức tiên phong về giáo dục, định hướng, kết nối và xây dựng một diễn đàn về học và hành nghề Luật tại Việt Nam. Với phương châm “Cuộc hành trình vĩ đại nào cũng bắt đầu từ những bước chân nhỏ nhất”, LDM mong rằng sẽ góp phần tạo nên nhiều hành trình ý nghĩa cùng thế hệ luật sư hiện tại và tương lai.