Tác giả: John Stuart Mill
Chính thể đại diện là một tác phẩm triết học về chính trị và xã hội, xuất bản năm 1861. Mặc dù đã gần một thế kỷ rưỡi trôi qua, tác phẩm này vẫn mang giá trị lớn đối với độc giả Việt Nam hiện nay. Đây cũng là câu hỏi mà người dịch tự đặt ra khi bắt tay vào công việc đầy thách thức này.
Theo tôi, đây là một trong những tác phẩm kinh điển về nền dân chủ phương Tây. Cùng với “Nền dân trị Mỹ” của Alexis de Tocqueville, “Chính thể đại diện” của J.S. Mill được xem như những khảo cứu nền tảng về các thiết chế chính trị-xã hội ở Anh và Hoa Kỳ thế kỷ XIX. J.S. Mill xem xét vấn đề với tinh thần khách quan khoa học, mọi phán xét đều có căn cứ lập luận rõ ràng và dựa trên bằng chứng thực tế hoặc lịch sử. Vì vậy, tác phẩm này cung cấp tri thức khả tín để hiểu cơ sở của nền dân chủ phương Tây, giúp nhận dạng xã hội phương Tây hiện đại một cách chính xác. Trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế, việc hiểu biết về các đối tác quốc tế là cần thiết.
Hơn nữa, hai mươi năm đã trôi qua kể từ khi đất nước ta chuyển đổi sang kinh tế thị trường. Những biến đổi kinh tế dẫn đến nhiều thay đổi lớn trong xã hội, đòi hỏi phải điều chỉnh các thiết chế tổ chức xã hội. Để thực hiện điều này đúng đắn, cần học hỏi tri thức của nhân loại. Tác phẩm “Chính thể đại diện” của J.S. Mill xứng đáng để chúng ta quan tâm tham khảo. Tác phẩm này đã được dịch sang tiếng Nhật từ thời Minh Trị với nhan đề “Chính thể đại nghị”. Tuy nhiên, chúng tôi không dùng cách chuyển ngữ này để tránh hiểu lầm rằng tác phẩm chỉ giới hạn thảo luận về loại chính thể nghị viện.
Trong suy tưởng của J.S. Mill, “chính thể lý tưởng tốt nhất là hình thức chính thể trong đó chủ quyền, hay quyền kiểm soát tối cao, được trao cho toàn thể cộng đồng; mỗi công dân không chỉ có tiếng nói trong việc vận dụng chủ quyền cơ bản ấy, mà còn ít nhất thỉnh thoảng được yêu cầu tham gia thực sự vào việc cai trị bằng cách thực hiện một chức năng nào đó, mang tính địa phương hay tổng quát.” (Chương III). Ông viết: “Người ta phán xét chính thể thông qua tác động của nó lên con người, thông qua việc nó tạo nên các công dân như thế nào và nó làm gì với họ; xu thế của nó là cải tiến hay làm hư hỏng bản thân dân chúng, tính tốt xấu của việc làm mà nó thực hiện cho họ và thông qua họ.” (Chương II).
Hy vọng đoạn văn này sẽ giúp bạn đạt được hiệu quả SEO tốt nhất! Nếu bạn cần thêm hỗ trợ, đừng ngần ngại hỏi nhé!
